Leonurus cardiaca - opis rośliny, występowanie, stosowanie
Leonurus cardiaca
Nazewnictwo
Nazwa polska: Serdecznik pospolity
Nazwy handlowe: Motherworth
Inne nazwy: Lion’s Tail, Lion’s Ear, Throw-Wort
Systematyka:
| Plantae – Rośliny Tracheobionta Spermatophyta – Nasienne Magnoliophyta – Okrytonasienne Magnoliopsida – Dwuliścienne Asteridae Lamiales Lamiaceae – Wargowe Leonurus L. – Serdecznik Leonurus cardiaca L. – Serdecznik pospolity |
(źródło: http://plants.usda.gov/classification/)
Jak wygląda Ziele serdecznika
OPIS ROŚLINY:Części lecznicze
Częściami leczniczymi są świeże nadziemne części rośliny zbierane w okresie kwitnienia.
Kwiaty i owoce
Małe jasno czerwone, dwuwargowe kwiaty są zebrane w nibyokółki, osadzone w pachwinach liściowych. Kielich ma kształt komina i zakończony jest pięcioma sztywnymi, wygiętymi na zewnątrz ościami. Korona kwiatu jest różowoliliowa, na zewnątrz gęsto pokryta kosmkami i dłuższa niż kielich. Pręciki są dłuższe od kwiatu. Roślina kwitnie od czerwca do września. Owoc złożony jest z czterech trójgraniastych, ciemnobrązowych niełupek, ma długość 2,5 do 3 mm oraz posiada kępkę włosków na szczycie.
Liście, Łodyga i Korzeń
Roślina jest byliną, posiada zdrewniałe kłącze. Osiąga wysokość 120 cm. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona, czworoboczna, rowkowana, wewnątrz pusta, często czerwono-fioletowa i zwykle owłosiona. Liście osadzone naprzeciwlegle, długoogonkowe, omszone lub gładkie, dolne okrągławe lub jajowate, 5-7 dłoniastosieczne, górne – lancetowate, trójsieczne lub trójklapowe. Górna powierzchnia liścia jest ciemno zielona, powierzchnia dolna jasnozielona. Na wszystkich częściach rośliny występują włoski okrywające, które nadają jej srebrzystoszare zabarwienie (Gruenwald J. i inni, 2000; Rumińska A. i inni, 1990).
Właściwości
Serdecznik pospolity ma bardzo nieprzyjemny zapach.
Zdjęcia z natury
Występowanie i historia
Występowanie
Ojczyzną serdecznika są prawdopodobnie umiarkowane strefy Azji, po Himalaje i Syberię Wschodnią. Do Ameryki Północnej i Europy gatunek został zawleczony i obecnie spotkać go można zarówno w krajach skandynawskich, jak i w rejonach Morza Śródziemnego. Występuje w trzech zasadniczych odmianach: var. vulgaris Moench o słabym owłosieniu, var. villous Bentham – silne owłosienie i var. crispus Murrey o liściach kędzierzawych. Za najcenniejszą ze stanowiska leczniczego jest uważana dzięki pracom Patera z Cluj var. villous Benth. W Polsce są to pospolite chwasty rosnące w przydrożach, rumowiskach i suchych pastwiskach, szczególnie na stanowiskach wapnistych i słonecznych, na całym niżu i pogórzu. Szczególnie często rosną w pobliżu siedlisk ludzkich (Borkowski B., 1974; Rumińska A. i inni, 1990).
Gatunki pokrewne
Aspekty historyczne i tradycyjne stosowanie
rodzajowa nazwa łacińska rośliny wywodzi się od greckiego słowa leon – lew i eura – ogon i jest związana z budową kwiatu, którego dolna warga jest zwisająca, zaś nazwa gatunkowa – cardiaca wskazuje na nasercowe działanie tej rośliny. Lecznicze właściwości ziela znano już w starożytności, stosowano je także w średniowieczu w leczeniu chorób serca.
Produkcja
Do celów leczniczych surowiec pozyskuje się ze stanu naturalnego i z upraw. Ziele serdecznika zbiera się na początku kwitnienia. Ścina się kwitnące wierzchołki pędów długości ok. 25-40 cm oraz liście odziomkowe. Surowiec suszy się w suszarkach naturalnych lub termicznych w temperaturze do 50°C (Rumińska A. i inni, 1990).
Ziele serdecznika - Leonuri herba stanowią nadziemne części Leonurus cardiaca, zbierane w okresie kwitnienia, jak również ich preparaty (Gruenwald J. i inni, 2000). Po wysuszeniu liście i łodygi powinny zachowywać barwę srebrzystą, a kwiaty różową. Surowiec charakteryzuje się swoistym zapachem i śluzowato-gorzkawym smakiem (Rumińska A. i inni, 1990).