Pochrzyn kosmaty - Działanie i farmakologia
Chemizm:
Saponiny
włączając dioscynę (aglikon diosgeniny) (Gruenwald J. i inni, 2000). Zawartość saponin w bulwach korzeniowych sięga 18%, po hydrolizie uwalniają m.in. diosgeninę i jamogeninę (Lamer-Zarawska E., 2002).
Alkaloidy izochinuklidynowe
włączając dioskorynę (Gruenwald J. i inni, 2000).
Efekty działania:
Pochrzyn kosmaty wywołuje efekt spazmolityczny i łagodnie napotny. Korzeń rośliny jest używany jako prekursor w produkcji progesteronu i estrogenu. Chociaż wchodząca w skład diosgenina jest promowana jako „naturalny progesteron” nie ma ona jednak podobnego do progesteronu działania. Organizm ludzki nie przekształca jej w estrogen ani żaden inny steroid (Gruenwald J. i inni, 2000).
Diosgenina i jamogenina są wykorzystywane do przemysłowej syntezy kortykosteroidów (np. kortyzonu) oraz różnych substancji działających jako hormony płciowe (m. in. progesteronu). Ponadto stwierdzono jednak, że steroidowe saponiny z pochrzynu wywierają same w sobie działanie hormonalne i to uzasadnia ich użycie w różnych preparatach, stosowanych zarówno doustnie, jak i zewnętrznie (Lamer-Zarawska E., 2002).
Pochrzyn zawiera alkaloidy, które rozluźniają mięśnie, działając zwłaszcza na mięśnie brzucha i miednicy. Takie działanie sugeruje, Ne roślina może się nadawać do leczenia chorób układu pokarmowego, takich jak choroba Crohna i podrażnienia jelit. Może także pomagać w bólach miesiączkowych i bólach związanych z endometriozą. Niektóre kobiety uważają, że pochrzyn w połączeniu z innymi ziołami, np. niepokalankiem, wyjątkowo skutecznie usuwa objawy napięcia przedmiesiączkowego, co jest wynikiem wyrównania stężeń hormonów oraz działania przeciwzapalnego.
Inna substancja znaleziona w pochrzynie, saponina z grupy steroidów, może łagodzić napięcie mięśni, przewlekłe bóle stawów i zapalenia stawów (Ashwell M. i inni, 2000).
Badania in vivo:
Działanie przeciwzapalne
W badaniu na szczurach, diosgenina zmniejszała stan zapalny towarzyszący stosowaniu indometacyny (Gruenwald J. i inni, 2000).
Wydzielanie cholesterolu z żółcią
Diosgenina wykazała znaczący wzrost produkcji żółci z cholesterolu i lipidowych struktur blaszkowatych w badaniach na szczurach. Diosgenina ma też działanie cytoochronne na wątrobę szczurów poddanych obstrukcyjnemu zatrzymaniu żółci (Gruenwald J. i inni, 2000).
Efekt estrogenny
Odkryto, że diosgenina ma działanie estrogenne na nabłonek sutkowy myszy. Myszy z usuniętymi jajnikami, które otrzymywały diosgeninę podskórnie w dawce wahającej się pomiędzy 20 a 40mg/kg przez 15 dni wykazywały znaczące wyniki w rozwoju nabłonka sutkowego. Kiedy podawano im estrogen i diosgeninę odnotowano zwiększenie efektu estrogennego (Gruenwald J. i inni, 2000).
Efekty pochrzynu kosmatego na symptomy menopauzy, lipidy i hormony płciowe:
Wiele kobiet szuka alternatywy dla terapii hormonalnych dla złagodzenia symptomów menopauzy. Wśród popularnych obecnie sposobów leczenia są ekstrakty z pochrzynu kosmatego (Dioscorea villosa), które są stosowane miejscowo w formie kremów. Wiadomo, że te preparaty zawierają steroidowe saponiny, między innymi diosgeninę, które, jak się powszechnie twierdzi, wpływają na endogenną steroidogenezę. Jednakże, jak dotąd nie przeprowadzono żadnych badań określających bezpieczeństwo stosowania i skuteczność tych preparatów w łagodzeniu symptomów menopauzy. Dlatego przeprowadzono podwójnie ślepą próbę z kontrolą placebo określającą efekty kremu z pochrzynu na 23 zdrowych ochotniczkach skarżących się na kłopotliwe symptomy menopauzy. Po okresie 4 tygodni, który stanowił linię bazową, kobietą podawano w losowo dobranym porządku aktywny krem i odpowiadające placebo przez okres 6 miesięcy. Dzienniki były prowadzone przez okres stanowiący linę bazową, a potem przez 1 tydzień każdego miesiąca, pobrano również próbki krwi i śliny na linii bazowej, oraz po 3 i 6 miesiącach, dla zmierzenia poziomu lipidów i hormonów. Średni wiek pacjentek wynosił 53,3 +/- 1,1 lat, a średni czas od ostatniego okresu 4,3 +/- 0,9 lat. Na linii bazowej średnie BMI wynosiło 27,3 +/- 0,8, poziom cholesterolu 5,7 +/- 0,2 mmol/l a poziom FSH 74,2 +/- 5,1 j.m./l; poziomy estradiolu w większości przypadków znajdowały się poniżej granicy wykrywalności. Po 3 miesiącach leczenia nie odnotowano żadnych znaczących efektów ubocznych zarówno w grupie badanej jak i przyjmującej placebo, nie było żadnych zmian w wadze, skurczowym czy rozkurczowym ciśnieniu krwi, czy poziomach cholesterolu całkowitego w surowicy, trójglicerydów, cholesterolu HDL, FSH, glukozy, estradiolu, czy poziomu progesteronu w surowicy czy osoczu. Wyniki określające symptomy wykazały niewielki efekt u obu grup na dzienną liczbę uderzeń gorąca, ostrość stanu, całkowite wyniki innych symptomów (nie uderzeń gorąca), i na nocne poty u grupy leczonej placebo, ale bez statystycznej różnicy pomiędzy placebo a kremem zawierającym związki czynne. To badanie sugeruje, że krótkoterminowe leczenie miejscowo stosowanymi ekstraktami z pochrzynu kosmatego u kobiet cierpiących z powodu symptomów menopauzy jest wolne od efektów ubocznych, ale wydaje się mieć niewielki wpływ na symptomy menopauzy. Kładzie też nacisk na znaczenie dokładnych badań w leczeniu symptomów menopauzy, jeśli kobiety są odpowiednio poinformowane o dostępnych dla nich możliwościach leczenia (Komesaroff P.A. i inni, 2001).