Osteoporoza to choroba kości, która przez długie lata rozwija się bezobjawowo. Często nazywana jest „cichym złodziejem kości”, ponieważ nie daje sygnałów ostrzegawczych, aż do momentu złamania. Wczesne rozpoznanie i profilaktyka są kluczowe, aby zapobiec poważnym powikłaniom i utracie sprawności.
Czym jest osteoporoza?
Osteoporoza to przewlekła choroba szkieletu, w której dochodzi do stopniowej utraty masy kostnej i osłabienia struktury kości. W efekcie kości stają się kruche i bardziej podatne na złamania. Najczęściej dotyczy osób po 50. roku życia, szczególnie kobiet po menopauzie, ale może pojawić się także u mężczyzn i osób młodszych przy współistniejących czynnikach ryzyka.
Dlaczego osteoporoza rozwija się „po cichu”?
W kościach przez całe życie zachodzi proces ich tworzenia i resorpcji. W młodym wieku przewagę ma proces tworzenia, jednak po około 35. roku życia zaczyna przeważać proces resorpcji. W efekcie kości stopniowo tracą gęstość mineralną, ale na początku jest to niewidoczne. Brak nerwów czuciowych w tkance kostnej sprawia, że choroba nie boli, a pierwszym objawem często jest złamanie niskoenergetyczne – np. nadgarstka, szyjki kości udowej czy kręgów.
Czynniki ryzyka osteoporozy
Do najważniejszych czynników ryzyka zaliczamy:
- wiek (kobiety po 50. roku życia, mężczyźni po 60.),
- niska masa ciała i drobna budowa kości,
- menopauza i niski poziom estrogenów,
- dieta uboga w wapń, witaminę D i białko,
- brak aktywności fizycznej,
- palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu,
- długotrwałe stosowanie niektórych leków (glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe),
- choroby przewlekłe (nadczynność tarczycy, choroby jelit, choroby nerek).
Jak wykryć osteoporozę wcześniej?
1. Badanie densytometryczne (DXA)
Złoty standard w diagnostyce osteoporozy. Badanie jest szybkie, bezbolesne i wykorzystuje minimalną dawkę promieniowania. Mierzy gęstość mineralną kości (BMD) w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i szyjce kości udowej. Wynik podawany jest jako T-score – im niższy, tym większe ryzyko osteoporozy.
2. Ocena czynników ryzyka
Lekarz ocenia m.in. wywiad rodzinny, choroby współistniejące, stosowane leki, styl życia. Pomocnym narzędziem jest kalkulator FRAX, który pozwala oszacować 10-letnie ryzyko złamania.
3. Badania laboratoryjne
Choć same w sobie nie diagnozują osteoporozy, mogą pomóc w ocenie gospodarki wapniowo-fosforanowej i wykryciu wtórnych przyczyn choroby. Warto oznaczyć:
- poziom wapnia i fosforu,
- witaminę D3,
- parathormon (PTH),
- markery obrotu kostnego (osteokalcyna, CTX).
4. Regularne kontrole
U osób z grup ryzyka densytometrię warto powtarzać co 1–2 lata, nawet jeśli pierwszy wynik był prawidłowy.
Objawy sugerujące osteoporozę – na co zwrócić uwagę?
Choć choroba jest bezobjawowa, pewne sygnały mogą ją sugerować:
- obniżenie wzrostu o więcej niż 2 cm,
- zaokrąglenie pleców (tzw. wdowi garb),
- bóle pleców wynikające z mikrozłamań kręgów,
- złamania przy niewielkim urazie.
Profilaktyka osteoporozy – klucz do zdrowych kości
Dieta bogata w wapń i witaminę D
Najlepszym źródłem wapnia są produkty mleczne (jogurt, kefir, ser), migdały, sezam, zielone warzywa liściaste. Witaminę D dostarcza słońce oraz tłuste ryby morskie. Suplementację witaminy D warto omówić z lekarzem, zwłaszcza jesienią i zimą.
Aktywność fizyczna
Regularne ćwiczenia oporowe, nordic walking, taniec czy spacery poprawiają gęstość mineralną kości i siłę mięśni, zmniejszając ryzyko upadków.
Styl życia
Rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, unikanie nadmiernej ilości kofeiny – to czynniki wspierające zdrowie kości.
Suplementacja i wsparcie z apteki
Suplementy diety mogą być wartościowym uzupełnieniem profilaktyki osteoporozy, zwłaszcza gdy dieta nie pokrywa zapotrzebowania. W aptekach dostępne są preparaty z wapniem, witaminą D3, witaminą K2 oraz magnezem. Coraz większą rolę odgrywają też produkty wspierające mikrobiom jelitowy – zdrowe jelita sprzyjają lepszemu wchłanianiu wapnia i magnezu.
Preparaty Calivita jako wsparcie zdrowia kości
W ofercie Calivita znajdziemy suplementy, które mogą pomóc w profilaktyce osteoporozy. Przykładem jest Calcium Magnesium Plus – preparat łączący wapń, magnez i witaminę D, które są niezbędne do utrzymania prawidłowej mineralizacji kości. Warto też rozważyć Pure Inulin Calivita – inulina jako prebiotyk wspiera zdrową florę jelitową, co sprzyja lepszemu wchłanianiu minerałów. Regularne stosowanie tych preparatów, połączone z odpowiednią dietą i aktywnością fizyczną, może realnie zmniejszyć ryzyko rozwoju osteoporozy.
Podsumowanie
Osteoporoza rozwija się „po cichu”, dlatego tak ważne są regularne badania densytometryczne i ocena czynników ryzyka. Wczesne wykrycie pozwala wdrożyć profilaktykę i leczenie, zanim dojdzie do złamań. Odpowiednia dieta, ruch i suplementacja (np. Calcium Magnesium Plus czy Pure Inulin Calivita) stanowią skuteczny sposób na utrzymanie zdrowych kości na długie lata.
